Πρόγραμμα κινητικότητας DAAD για την παιδική προστασία: Επίσκεψη στη Γερμανία στο πλαίσιο της Β’ φάσης του έργου

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η δεύτερη φάση του έργου με τίτλο «Child protection in Germany and Greece – an international comparison» με χρηματοδότηση από τη Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών [DAAD] και με πόρους του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Εξωτερικών στο πρόγραμμα «Διάλογος της Ανώτατης Εκπαίδευσης με τη Νότια Ευρώπη 2024». Το έργο στοχεύει στη συγκριτική ανάλυση των συστημάτων παιδικής προστασίας και στη βαθύτερη κατανόηση των διαφορών και των ομοιοτήτων στα συστήματα των δύο χωρών. Ανάμεσα σε άλλα προβλέπονται σεμινάρια και επιτόπιες επισκέψεις σε φορείς παιδικής προστασίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γερμανία. Αυτές οι επισκέψεις περιλαμβάνουν: α) παρατήρηση διαδικασιών παρέμβασης, β) συζητήσεις με επαγγελματίες και κοινωνικούς λειτουργούς, γ) ανάλυση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες στην προστασία των παιδιών.
Στην δεύτερη φάση του έργου δύο μέλη του διδακτικού προσωπικού και έξι φοιτητές/τριες από το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου επισκέφτηκαν το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Emden Leer της Γερμανίας μεταξύ 1 – 5 Δεκεμβρίου 2024 και συνάντησαν μέλη ΔΕΠ και φοιτητές, υπο την επιστημονική ευθύνη του καθηγητή Δρ Michael Herschelmann.

Την πρώτη μέρα (02.12.24) στην πόλη του Emden, την Ελληνική ομάδα υποδέχτηκε ο Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου καθ. Sven Steinigeweg, ο Κοσμήτορας της Σχολής καθ. Sören Schmidt και ο επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος καθ. Michael Herschelmann, οι οποίοι καλωσόρισαν την ομάδα του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συνεργασίας Ελλάδας και Γερμανίας στα ζητήματα παιδικής προστασίας. Ακολούθησε περιήγηση στην πανεπιστημιούπολη του Emden-Leer. Την ίδια μέρα καθηγητές και φοιτητές από τα δύο πανεπιστήμια συζήτησαν τη διαδρομή παρέμβασης σε ζητήματα παιδικής κακοποίησης μέσα απο μια μελέτη περίπτωσης που παρουσίασαν οι Γερμανοί συμμετέχοντες. Η μελέτη περίπτωσης αναλύθηκε από την οπτική της Κοινωνικής Εργασίας στην Ελλάδα και τη Γερμανία και των αντίστοιχων συστημάτων παιδικής προστασίας. Η συζήτηση οδήγησε στην ανάδειξη διαφορετικών προσεγγίσεων όσον αφορά στην αντιμετώπιση του παιδικού κινδύνου.

Τη δεύτερη μέρα (03.12.24), οι συμμετέχοντες επισκέφθηκαν το Τμήμα Έγκαιρης Πρόληψης και Πρόνοιας Παιδιών και Νέων, στη γειτονική πόλη του Oldenburg. Η ενημέρωση πραγματοποιήθηκε από τον κοινωνικό λειτουργό κ. Björn Gabriel-Jürgens, και την παιδαγωγό κ. Saadet Yüce, οι οποίοι παρουσίασαν τη μεθοδολογία παρέμβασης και τις δωρεάν υπηρεσίες που προσφέρονται σε οικογένειες, ζευγάρια και άτομα που αντιμετωπίζουν κρίσεις ή καθημερινές δυσκολίες, με έμφαση στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των μελών, τη βελτίωση του γονεϊκου ρόλου και της σχέσης γονέα-παιδιού, και την προαγωγή της ασφάλειας και σταθερότητας στο οικογενειακό περιβάλλον. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκαν υπηρεσίες προληπτικής συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης, παρέμβαση σε επείγουσες καταστάσεις όπως ενδοοικογενειακή βία, πρακτική υποστήριξη και διασύνδεση με εξειδικευμένους φορείς.
Στη συνέχεια της δεύτερης ημέρας, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη σε δομή διαμεσολάβησης σε θέματα διαπροσωπικής βίας, με την επωνυμία «Association for conflict meditation» στην πόλη Oldenburg. Η ενημέρωση πραγματοποιήθηκε από την κ. Hilke Kenkel-Schwartz, η οποία παρουσίασε τη δραστηριότητα της δομής σε ζητήματα ενδοοικογενειακής βίας μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται προγράμματα συμβουλευτικής ζεύγους, ποινικής διαμεσολάβησης και παρέμβασης στους δράστες, παρέμβασης σε ανήλικους παραβάτες και 5ήμερα προγράμματα πρόληψης της βίας στα σχολεία.

Το πρωί της τρίτης ημέρας (04.12.2024), στο Emden πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στην ΜΚΟ OBW GmbH (Ostfriesische Beschäftigungs- und Wohnstätten), η οποία ιδρύθηκε το 1964 και ασχολείται με την διαφορετικότητα και την ένταξη. Την Ελληνική ομάδα υποδέχτηκαν η διοικητική εκπρόσωπος κ. Wiebke Horneber και η υπεύθυνη δραστηριοτήτων κ. Friederike Schrumpf. Η οργάνωση επικεντρώνεται στη στήριξη ατόμων με αναπηρία, προάγοντας την ανεξάρτητη διαβίωσή τους σε όλους τους τομείς της ζωής. Ο OBW διαθέτει εξειδικευμένους παιδικούς σταθμούς για παιδιά με αναπηρία, κέντρα ημερήσιας φροντίδας, καθώς και υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης και επαγγελματικής καθοδήγησης για την ένταξη και την επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων. Μεταξύ άλλων, ξεχώρισε το πρόγραμμα «Compass», το οποίο απευθύνεται σε άτομα με ψυχική νόσο και περιλαμβάνει την εκπαίδευση σχολικών βοηθών. Η επιλεξιμότητα των ωφελουμένων αποφασίζεται από την κοινωνική υπηρεσία κάθε περιοχής, προσφέροντας έτσι στοχευμένη υποστήριξη όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη.
Ακολούθησε επίσκεψη στην κοινωνική υπηρεσία του Emden (Stadt). Η Ελληνική ομάδα φιλοξενήθηκε στο γραφείο πρόνοιας παιδιών και νέων και η ενημέρωση πραγματοποιήθηκε από την κοινωνική λειτουργό, κ. Katja Mansholt, η οποία παρουσίασε τις υπηρεσίες που παρέχει το τμήμα, όπως η δωρεάν θεραπεία σε παιδιά και νέους έως 27 ετών στο φάσμα του αυτισμού, το συμβουλευτικό κέντρο για παιδιά, εφήβους και γονείς κ.ά. Αναφέρθηκε επίσης σε νομικά θέματα που αφορούν στην παιδική κακοποίηση/παραμέληση, τις ενέργειες και τα πρωτόκολλα που ακολουθούνται από τους κοινωνικούς λειτουργούς. Στο γραφείο πρόνοιας παιδιών και νέων, οι κοινωνικοί λειτουργοί λαμβάνουν ανώνυμες αναφορές παιδικής κακοποίησης/παραμέλησης σε 24ώρη βάση, διεξάγουν κοινωνική έρευνα, συνοδεύουν οικογένειες στο δικαστήριο και συμμετέχουν σε ομαδικές συναντήσεις κοινωνικών λειτουργών, στις οποίες συζητούν τις περιπτώσεις. Στις συναντήσεις αυτές μπορούν να κληθούν και άλλοι επαγγελματίες όπως γιατροί, εκπαιδευτικοί, κ.α..για να συνεισφέρουν πληροφορίες για συγκεκριμένες περιπτώσεις. Κάθε κοινωνικός λειτουργός διαχειρίζεται περίπου 45 περιπτώσεις ετησίως. Οι επαγγελματίες που έρχονται σε επαφή με παιδιά (π.χ., εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί λειτουργοί) που δεν είναι βέβαιοι για την επικινδυνότητα της περίπτωσης, μπορούν να λάβουν καθοδήγηση και υποστήριξη από τους Insoweiterfahrene Fachkräfte (Insofa), δηλαδή «επαγγελματίες εξειδικευμένους στον τομέα της παιδικής προστασίας».
Στη συνέχεια της ίδιας ημέρας πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο Leinerstift, ένα ίδρυμα κοινωνικών υπηρεσιών με έδρα το Grobefehn στην Ανατολική Φρισία που αποτελεί μέλος της περιφερειακής ένωσης «Diakonisches Werk Evangelischer Kirchen in Niedersachsene V». Πρόκειται για ΜΚΟ που ιδρύθηκε το 1865, απασχολεί περίπου 900 υπαλλήλους και στόχο έχει να βοηθήσει άτομα, και κυρίως παιδιά, νέους και οικογένειες, να διαχειριστούν ψυχικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες ή αναπηρίες και προωθεί επίσης την ένταξη των ατόμων στην κοινωνία. Απευθύνεται σε οικογένειες, οι οποίες αναζητούν βοήθεια για δυσκολίες όπως διαταραγμένες ενδοοικογενειακές σχέσεις, μαθησιακά προβλήματα, συγκρουσιακά διαζύγια κ.ά. Οι παρεμβάσεις είναι κυρίως ομαδικές (day-groups), πραγματοποιούνται στις εγκαταστάσεις του οργανισμού, σε σχολεία ή και κλινικές και στηρίζονται στη συστημική προσέγγιση. Στόχος τους είναι η εκπαίδευση των γονέων σε δεξιότητες εποικοδομητικής διαχείρισης των συγκρούσεων και των καθημερινών προβλημάτων. Ο οργανισμός διαθέτει και σχολική μονάδα για παιδιά με συμπεριφορικές δυσκολίες, στο οποίο τα παιδιά ξεκινούν από τα βασικά (low level programs) π.χ. δυσκολίες στον ύπνο, στο φαγητό, στη συμπεριφορά και βαδίζουν προς τα πιο σύνθετα (μαθησιακές, ψυχικές διαταραχές κ.α.).


Μέσα από το έργο «Child protection in Germany and Greece – an international comparison» και ιδιαίτερα μέσα από τις επιτόπιες επισκέψεις και τις μελέτες περίπτωσης, οι φοιτητές είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν ιδέες και εμπειρίες, αποκτώντας πολύτιμες γνώσεις σχετικά με τα δύο συστήματα ενώ παράλληλα αναδείχθηκαν οι πολιτισμικές διαφορές στον τρόπο προσέγγισης της παιδικής προστασίας και στη διαχείριση περιστατικών παιδικής κακοποίησης. Για ακόμη μια φορά, επισημάνθηκε η επιτακτική ανάγκη ενίσχυσης της εκπαίδευσης των επαγγελματιών σε θέματα αναγνώρισης και διαχείρισης περιστατικών βίας. Παράλληλα, υπογραμμίστηκε η σημασία της δημιουργίας κοινών εργαλείων και πολιτικών που να βελτιώνουν την προστασία των παιδιών καθώς και η ανάγκη ανάπτυξης προληπτικών μέτρων και προγραμμάτων υποστήριξης για οικογένειες που αντιμετωπίζουν κρίσεις.
Η εμπειρία αυτή ωστόσο δεν περιορίστηκε μόνο στην ανταλλαγή πληροφοριών. Αυτή η διαπολιτισμική επαφή ενίσχυσε την αμοιβαία κατανόηση και τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των δύο ομάδων.