Το ΠΡΟΦΙΛ του Εργαστηρίου Ι

Το Εργαστήριο Υγείας και Οδικής Ασφάλειας είναι θεσμοθετημένο εργαστήριο του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας της Σχολής Επιστημών Υγείας του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ). Το LaHeRS είναι ένας κορυφαίος ερευνητικός φορέας στην Ελλάδα στον τομέα της ανθρώπινης συμπεριφοράς στην ασφάλεια των μεταφορών. Tο έργο του είναι μοναδικό στην Ελλάδα και επικεντρώνεται στη μελέτη της οδηγικής επίδοσης και των ψυχολογικών διεργασιών που αποτελούν τη βάση της ασφαλούς μετακίνησης. Το LaHeRS χρησιμοποιεί ένα ευρύ φάσμα θεωριών και μεθοδολογιών για να μελετά και να αξιολογεί τον τρόπο με το οποίο ο οδηγός προσλαμβάνει την οδήγηση και το γνωσιακό του πεδίο για την οδική ασφάλεια, επιδιώκοντας, έτσι, να αναπτύξει αντίμετρα οδικών συγκρούσεων. Το LaHeRS διαθέτει ένα προσομοιωτή οδήγησης “Virage VS500M”, ο οποίος αποκτήθηκε με χρηματοδότηση απο την Περιφέρεια Κρήτης και είναι κατασκευασμένος με το πιο προηγμένο λογισμικό προσομοίωσης που είναι διαθέσιμο στη βιομηχανία. Χρησιμοποιεί ένα εξελιγμένο περιβάλλον οδηγού που είναι κατασκευασμένο με πραγματικά εξαρτήματα αυτοκινήτου και παρέχει μια ρεαλιστική αίσθηση όλων των χειριστηρίων. Ο προσομοιωτής αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για την ενημέρωση, την εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα. Το εργαστήριο επίσης διαθέτει τρία ηλεκτροκίνητα οχήματα μέσω των οποίων συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σε θέματα οικολογικής μετακίνησης.

Το Εργαστήριο LaHeRS έχει μακρά εμπειρία και συμμετοχή σε ερευνητικά έργα που σχετίζονται με την οδική ασφάλεια με κρατική χρηματοδότηση (π.χ. Archimedes I, ESPA) καθώς και σε συνεργατικά ερευνητικά προγράμματα με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (π.χ. Leonardo ad Vinci / Partnerships (LdV LLP-LdV-TOI- 2007-TR-008 “), Γενική Διεύθυνση Μεταφορών και Κινητικότητας / DG-MOVE (MOVE / C4 / SUB / 2011-294 / SI2.628846 / REHABIL-AID) (IP) / Διεθνής εκπαίδευση για την κατάρτιση ειδικών στην ανασυγκρότηση των τροχαίων συγκρούσεων) και είναι μέλος μεγάλων ευρωπαϊκών δικτύων οδικής ασφάλειας που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος COST όπως “COST Action 357” και “COST Action TU1101”. Διαθέτει πλήθος επιστημονικών δημοσιεύσεων σε έγκριτα διεθνή περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων στο πλαίσιο διάδοσης του έργου του (Web of Science, Scopus, Medline-indexed). Το LaHeRS διατηρεί ένα σαφή διεπιστημονικό χαρακτήρα με ακαδημαϊκούς εταίρους από τον χώρο της προαγωγής υγείας, της κοινωνικής εργασίας, της στατιστικής, της μηχανικής και της βιοϊατρικής πληροφορικής. Παράλληλα, το LaHeRS διατηρεί στρατηγικές συνεργασίες με ελληνικά και ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα υγείας.

Το Εργαστήριο LaHeRS έχει συσσωρεύσει σημαντική εμπειρία στην αξιολόγηση της επίδοσης της οδήγησης και έχει δημοσιεύσει πολλά επιστημονικά άρθρα σε καλά εδραιωμένα διεθνή περιοδικά (βλ. κατάλογος επιλεγμένων δημοσιεύσεων στο τέλος). Το LaHeRS έχει ήδη ένα ευρύ δίκτυο και μια κορυφαία ερευνητική ικανότητα στην Ελλάδα στον τομέα της οδηγικής επίδοσης, η οποία μπορεί τελικά να συμβάλει στην καταπολέμηση των τραυματισμών και θανάτων εξ αιτίας τροχαίων συγκρούσεων. Ο απώτερος στόχος του LaHeRS είναι να παράσχει οικονομικά αποδοτικές μεθόδους πρόληψης του φαινομένου των τροχαίων συγκρούσεων και να μειώσει το τεράστιο κόστος υγειονομικής περίθαλψης που συνδέεται με αυτό το φαινόμενο (see Papadakaki et al., 2017a; Papadakaki et al., 2017b; Papadakaki et al., 2019) published papers on road injury out-of-pocket and hospital costs). Αυτή η τεχνογνωσία σε θέματα οδικής ασφάλειας έχει μεταφραστεί σε πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης και εκπαιδευτικά πακέτα που προσφέρονται στους δασκάλους, τους γονείς, τους φοιτητές, τους δημόσιους υπαλλήλους κλπ. Το Εργαστήριο LaHeRS επισκέπτεται, κάθε εβδομάδα, υψηλός αριθμός εκπαιδευτικών και μαθητών /φοιτητών από όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης οι οποίοι λαμβάνουν σύντομη ή εβδομαδιαία εκπαίδευση σχετικά με την οδική ασφάλεια. Το ισχυρό εκπαιδευτικό στοιχείο που βασίζεται στην εξατομικευμένη εκμάθηση υπήρξε έως τώρα πολύ αποτελεσματικό ώστε να προβλέπονται οι στάσεις και τα σφάλματα κατά την οδήγηση και να αντιμετωπίζονται μέσω της παρεχόμενης εκπαίδευσης)

(2) «Toward safer road traffic in Turkey through continuous education and lifelong learning of driving instructors»Programme ID: LLP-LdV-TOI-2007-TR-008 (Acronym: DRIVING INSTRUCTOR)

Διάρκεια: 2007 – 2010, Χρηματοδοτικό πλαίσιο: European Commission, Leonardo Da Vinci Programme
Χρηματοδότηση: 45.100,00
Στόχοι έργου: α) Η εκτίμηση των εκπαιδευτικών αναγκών των εκπαιδευτών οδήγησης. β) Ο σχεδιασμός πολιτικών και παρεμβάσεων. γ) Η σύγκριση μεταξύ εκπαιδευτικών συστημάτων διαφόρων χωρών.

(3) «Συνομιλία με κινητό κατά την οδήγηση και η επίδραση της στην οδηγική συμπεριφορά» (Acronym: MOBIHAVE)

Διάρκεια: 2012 – 2015, Χρηματοδοτικό πλαίσιο: Αρχιμήδης ΙΙΙ, Χρηματοδότηση: 82.000,00

Στόχοι έργου: α) Η μελέτη της επίπτωσης της χρήσης κινητού τηλεφώνου στην ικανότητα οδήγησης μέσω πειραματικών και ερευνητικών μεθόδων παρατήρησης, β) Ο προσδιορισμός των παραγόντων εκείνων που συμβάλλουν στην άμβλυνση της ικανότητας οδήγησης όταν χρησιμοποιείται το κινητό τηλέφωνο και οι οποίοι θα πρέπει να μπορούν να εντοπιστούν με παρεμβάσεις στο μέλλον.

(4) «Reducing the harm and the burden of Injuries and human loss caused by road traffic crashes and addressing injury demands through effective interventions» Programme ID: MOVE/C4/SUB/2011-94/SI2.628846 (Acronym: REHABILAID)

Διάρκεια: 2012-2015, Χρηματοδοτικό πλαίσιο: European Commission, DG Mobility and Transport – DG MOVE, Χρηματοδότηση: 205.340,00

Συνεργαζόμενοι φορείς: Medical School, University of Pavia (Italy), Medical School, University of Hannover (Germany)
Στόχοι έργου: Να αξιολογήσει το ψυχολογικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος που προκύπτει από τον τραυματισμό σε οδικές τροχαίες συγκρούσεις, τις παρεχόμενες υπηρεσίες φροντίδας των τραυματιών και να αναπτύξει εργαλεία και παρεμβάσεις που θα διευκολύνουν την φροντίδα και αποκατάσταση των ασθενών που έχουν υποστεί τραυματισμό.

(5) “Πρόγραμμα Προαγωγής Κουλτούρας Οδικής Ασφάλειας (Road safety Promotion Programme in schools of Heraklion Municipality)Φορέας χρηματοδότησης:Δήμος Ηρακλείου (Ακρωνύμιο/κωδικός έργου: Δρομολόγια Ζωής)

Διάρκεια: 2017-2020, Χρηματοδοτικό πλαίσιο: Δήμος Ηρακλείου, Χρηματοδότηση: 27.000,00

Στόχοι έργου: α) η βελτίωση των γνώσεων, των στάσεων και των συµπεριφορών τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονέων σε θέµατα οδικής ασφάλειας. β) η βελτίωση των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών ως προς το σχεδιασµό και την ανάπτυξη δράσεων για την προαγωγή της οδικής ασφάλειας στο σχολείο.

(6) “Πρόγραμμα Προαγωγής Κουλτούρας Οδικής Ασφάλειας”σε Εκπαιδευτικούς Α ́και Β ́θμιας Εκπαίδευσης της Περιφέρειας Κρήτης (Promoting a road safety culture among primary and secondary school teachers in the region of Crete) Ακρωνύμιο/κωδικός έργου: EDU-ROLE

Διάρκεια: 2012-2015, Χρηματοδοτικό πλαίσιο: European Commission, DG Mobility and Transport – DG MOVE, Χρηματοδότηση: 45000,00

Στόχοι έργου: α) υλοποίηση και αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος για την εξοικείωση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων στα σχολεία της Περιφέρειας Κρήτης με το γνωστικό πεδίο της κυκλοφοριακής αγωγής και την ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων σε θέματα σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης προγραμμάτων κυκλοφοριακής αγωγής ώστε να δύνανται να υλοποιούν αυτόνομα και αποτελεσματικά το σχετικό μάθημα στην τάξη τους. β) ανάπτυξη δεικτών παρακολούθησης των αλλαγών τόσο στους άμεσους αποδέκτες (εκπαιδευτικούς) όσο και στους έμμεσους αποδέκτες της παρέμβασης (μαθητές) με απώτερο σκοπό την εξαγωγή στατιστικών δεδομένων για την Περιφέρεια Κρήτης για τις ανάγκες διαχρονικής παρακολούθησης των αλλαγών που επέρχονται από την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης. γ) ανάπτυξη δράσεων ευαισθητοποίησης τόσο του μαθητικού πληθυσμού όσο και του πληθυσμού της Περιφέρειας Κρήτης στο σύνολό του σε θέματα ασφαλούς μετακίνησης.

European Network «Accident Prevention Options with Motorcycle Helmets»

Programme ID: PROHELMET 357
Διάρκεια: 2007-2010, Χρηματοδοτικό πλαίσιο: COST Programme

Στόχοι έργου/δικτύου: α) Η ανάπτυξη επιστημονικού διαλόγου σχετικά με την υιοθέτηση ασφαλούς οδηγικής συμπεριφοράς και η μελέτη παραγόντων που επιδρούν στις ανθρώπινες επιλογές και που καθορίζουν την συμπεριφορά κατά την οδήγηση μοτοποδηλάτου. β) Η διάδοση αυτής της γνώσης στους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των χρηστών μοτοποδηλάτου, των νομοθετών, των κατασκευαστών, και της επιστημονικής κοινότητας. γ) Η προώθηση της διεθνούς συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας της κυκλοφορίας μοτοποδηλάτων.

European Network «Towards safer bicycling through optimization of bicycle helmets and usage»

Programme ID: TU1101

Διάρκεια: 2011 – 2015, Χρηματοδοτικό πλαίσιο: COST Programmε

Στόχοι έργου/δικτύου: α) Η διενέργεια έρευνας και η ανάπτυξη επιστημονικού διαλόγου σχετικά με τους παράγοντες που καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά κατά την οδήγηση ποδηλάτου. β) Η διάδοση αυτής της γνώσης στους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των χρηστών ποδηλάτου, των νομοθετών, των κατασκευαστών, και της επιστημονικής κοινότητας. γ) Η προώθηση της διεθνούς συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας της κυκλοφορίας ποδηλάτων και της χρήσης κράνους ποδηλάτου.

1. Ledesma, RD., Shinar, D., Valero-Mora, PM., Haworth, N., Ferraro, OE., Morandi, A., Papadakaki, M., Bruyne, GD., Otte, D., Saplioglu, M., HOPE Working Group. “Psychosocial factors associated with helmet use by adult cyclists”. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 2019, 65: 376-388
2. Kritsotakis G., Papadakaki M., Tumwesigye R. “Co-occurence of risky driving behaviours and associations with seatbelt and helmet use -a descriptive cross-sectional study among young adults”. Epidemiology, Biostatistics and Public Health 2019 (16)2: e13041-1 – e13041-11.
3. Papadakaki, M., Tsalkanis, A., Sarris, M., Pierrakos, G., Eleonora Ferraro, O., Stamouli, M.-A. Orsi, C., Otte, D., Tzamalouka, G., Lajunen, T., Özkan, T., Morandi, A., Gnardellis, C., Chliaoutakis, J. Physical, psychological and economic burden of two-wheel users after a road traffic injury: Evidence from intensive care units of three EU countries. Journal of Safety Research 2018, 67: 155-163
4. M. Papadakaki, T. Kontogiannis, G. Tzamalouka, C. Darviric, J. Chliaoutakis, “Exploring the effects of lifestyle, sleep factors and driving behaviors on sleep- related road risk: A study of Greek drivers”, Accident Analysis and Prevention 40, 2029–2036, 2008
5. D. Otte, M. Jänsch, C. Orsi, J. Chliaoutakis, M.D. Gilchrist, T. Lajunen, A. Morandi, T. Ozkan, J. Pereira, A. Stendardo, G. Tzamalouka, “An European Perspective of In Depth Data Sampling on Cognitive Aspects of Motorcycle Helmets”, COST Action 357, Working Group 1, Final Report, 2010
6. C. Orsi, A. Stendardo, A. Marinoni, M.D. Gilchrist, D. Otte, J. Chliaoutakis, T. Lajunen,T. Ozkan, J. Dias Pereira, G. Tzamalouka, A. Morandi, “Motorcycle riders’ perception of helmet use: Complaints and dissatisfaction”, Accident Analysis and Prevention 44, 111– 117, 2012
7. M. Papadakaki, G. Tzamalouka, C. Orsi, A. Kritikos, A. Morandi, C. Gnardellis, J. Chliaoutakis, “Barriers and facilitators of helmet use in a Greek sample of motorcycle riders: Which evidence?”, Transportation Research Part F 18, 189–198, 2013
8. Maria Papadakaki, Maria-Aggeliki Stamouli, Ottavia E Ferraro, Chiara Orsi, Dietmar Otte, Georgia Tzamalouka, Marco von der Geest, Timo Lajunen, Türker Özkan, Anna Morandi, Vangelis Kotsyfos, Joannes Chliaoutakis “Hospitalization costs and estimates of direct and indirect economic losses due to injury sustained in road traffic crashes: Results from a one-year cohort study in three European countries (The REHABILAID project)” Trauma Journal (2017)
9. Maria Papadakaki, Ottavia Eleonora Ferraro, Chiara Orsi, Dietmar Otte, Georgia Tzamalouka, Marco von-der-Geest, Timo Lajunen, Türker Özkan, Anna Morandi, Markos Sarris, George Pierrakos, Joannes Chliaoutakis “Psychological distress and physical disability in patients sustaining severe injuries in road traffic crashes: Results from a one-year cohort study from three European countries” Injury, Int. J. Care Injured 48 (2017) 297–306.
10. Chliaoutakis, J., C. Darviri and P. Demakakos (1999). The impact of young drivers’ lifestyle on their road traffic accident risk in greater Athens area, Accident Analysis & Prevention, Volume 31, pp. 771-780.
11. Chliaoutakis, J., C. Gnardellis, I. Drakou, C. Darviri and V. Sboukis (2000). Modelling the factors related to the seatbelt use by the young drivers of Athens, Accident Analysis & Prevention, Volume 32, pp. 815-825.
12. Darviri, C., P. Demakakos, F. Charizane, Y. Tountas and J. Chliaoutakis (2001). Assessing the interaction between motivation to use seatbelt and traffic accident risk among young drivers in Greece, International Journal of Transportation, Privatization and Public Policy, 1, pp. 81-101.
13. Chliaoutakis, J., P. Demakakos, G. Tzamalouka, V. Bakou, M. Koumaki and C. Darviri (2002). Aggressive behavior while driving as predictor of self-reported car crashes, Journal of Safety Research, Volume 33, No.4, pp. 431-443.
14. Chliaoutakis, J., S. Koukouli, T. Lajunen and G. Tzamalouka (2005). Lifestyle traits as predictors of driving behaviour in urban areas of Greece, Transportation Research, Part F: Traffic Psychology and Behaviour, Volume 8, pp. 413-428.
15. Tzamalouka G., Papadakaki M., Chliaoutakis J. “Freight transport and non-driving work duties as predictors of falling asleep at the wheel in urban areas of Greece” Journal of Safety 
Research 2005;36 (1): 75-84. doi: 10.1016/j.jsr.2004.12.003.
16. Gnardellis C., Tzamalouka G., Papadakaki M., Chliaoutakis J., “An investigation of the effect of sleepiness, drowsy driving and lifestyle on vehicle crashes” Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour 2008; 11 (4): 270–281.
17. Papadakaki M, Kontogiannis T., Tzamalouka G., Darviri C., Chliaoutakis J. “Exploring the effects of lifestyle, sleep factors and driving behaviors on sleep-related road risk: A study of Greek drivers” Accident Analysis & Prevention 2008; X40(6): 2029-2036. doi: 10.1016/j.aap. 2008.08.019.
18. Papadakaki M., Tzamalouka G., Orsi C., Kritikos A., Morandi A., Gnardellis C., Chliaoutakis J. “Barriers and facilitators of helmet use in a Greek sample of motorcycle riders: Which evidence?” Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour 2013; 18: 189– 198. doi: 10.1016/j.trf.2013.01.002.
19. Warner, H.W., T. Ozkan, T. Lajunen and G. Tzamalouka (2011). Cross-cultural comparison of driversʼ tendency to commit different aberrant driving behaviours, Transportation Research, Part F: Traffic Psychology and Behaviour, Volume 14, Issue 5, pp. 390-399.

• Παπαδακάκη, Μ., Τζαμαλούκα, Γ., Παπανικολάου, Μ., Λιόλιου, Σ., Μαραγκάκη, Π., Αγγελοπούλου, Β., Μαυροβουνιώτη, Θ., Χλιαουτάκης, Ι. (2015). Τρόπος ζωής του Έλληνα οδηγού: Ένα εργαλείο διαχείρισης συμπεριφορών διακινδύνευσης κατά την οδήγηση για την πρόληψη των τροχαίων συγκρούσεων στην Ελλάδα, Εκδόσεις: Εργαστήριο Υγείας και Οδικής Ασφάλειας, Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, ΤΕΙ Κρήτης, ISBN: 978-618-5221-00-3. https://wordpress.hmu.gr/lahers/wp-content/uploads/sites/67/2016/07/book.pdf

• Παπαδακάκη Μ., Χατζηδρόσου Δ., Χριστοφορίδη Ε. Κουνάλη Β., Λιόλιου Σ., Κασωτάκη Κ., Τζαμαλούκα Γ., Χλιαουτάκης Ι., (2020) “Αρχές σχεδιασμού, εφαρμογής και αξιολόγησης προγραμμάτων Κυκλοφοριακής Αγωγής στην Εκπαίδευση”, Εκδόσεις LaHeRS, Ηράκλειο 2020. ISBN 978-618-84774-1-4.